ÇOCUK VE ERGENLERDE TEHLİKELİ İNTERNET OYUNLARI
İnternet üzerinden oynanan oyunların yaygınlığı ‘çevrimiçi oyun’ kavramını alan dizine kazandırmıştır. Bireyler daha çok rekabet ve gerçek insanlarla rekabet yaşayacakları ya da takım oyunu oynayacakları oyunlara yönelme eğilimindedir. Bu oyunlara olan yoğun ilgi internet bağımlılığı veya oyun bağımlılığı gibi ciddi psikolojik bozukların da zeminini hazırlamaktadır. Günümüz internet oyunlarının içeriğinde çoğunlukla şiddet, yaralama ve öldürme temelli gelişme göstermektedir. Bu oyunlar içerisinde en tehlikeli oyun olarak ‘Mavi Balina’ oyunu görülmektedir.
Mavi Balina oyunu ismini ağırlıkları ve hareketsiz kalmaları nedeniyle sahillerde ölen balinalardan almaktadır. Oyunun mucidi olarak gösterilen Rus psikolog Philipp Budeikin 2015’te gözaltına alınmasına rağmen oyun dünyada hala oynanmakta ve genç insanların ölümüne neden olmaktadır. Oyunun temel işleyişi içerisinde kişinin kendisini yaralamasını, başkalarıyla konuşmamasını, yalnız kalması gibi basit komutların yer aldığı 50 aşama bulunmaktadır. Bu aşamaların sonlanması sonucunda kişinin kendisini öldürmesi istenir. Bu istek genel olarak reddedilemeyecek noktaya getirdiği için dünya çapınca binlerce intihar olayı gerçekleşmiştir. Ülkeler ulusal anlamda bilişim teknolojisi önlemleri almak zorunda kalmıştır. Oyunu aktif tutan yöneticiler, oyunun arkasındaki amacın dünyanın biyolojik artıklardan kurtulması yönünde olduğu ifade edilmiştir (Game, 2018; Mukhra ve ark., 2019).
Oyunun hedefinde genel olarak depresyon, çabuk manipüle olma, düşük benlik saygısı, negativisizm ve mazoşizm özellikleri olan kişilerin yer aldığı bilinmektedir. Ayrıca sağlıklı kişiler oyuna bağımlı olduktan sonra bile bu özellikleri gösterebilmektedir. Oyun içerisinde yer alan komutlar kişiyi heyecanlandırmakta ve meraklandırmaktadır. Kişi oyundan çıkmak istememektedir. Çıkmak istese dahi yöneticilerin kişileri tehdit etmeleri gibi nedenlerle oyundan çıkamamaktadır (Game, 2018; Mukhra ve ark., 2019; Uvais, 2018).
Oyunu oynadığı şüphelenilen çocuklar için belirli psikolojik ve davranışsal semptomlar sınıflandırılmıştır. Kendi içine çekilme, asosyallik, yalnız zaman geçirme, huzursuz rüyalar görme gibi psikolojik belirtiler risk faktörü olarak değerlendirilmektedir. Diğer yandan bedensel kesik, çizik ve yaralamalar, sanal dünyada sürekli çevrimiçi olma, okul başarısındaki düşüşler, tehlikeli araç ve gereçlere artan ilgi (bıçak, silah vb.) gibi davranışsal belirtiler de çocuklar için önemli bulgulardır (Game, 2018; Ardıç, 2019).
Mavi Balina’nın yanında şiddet ve saldırganlık içeren oyunların çocuklar üzerinde etkisi bulunmaktadır. Chang ve Bushman (2019) çalışmalarında silah şiddeti içeren oyun oynayan çocukların gerçek silahlarla riskli davranışlarda bulunduğunu belirtmiştir. Alan dizinde bu çalışmaya benzer birçok çalışmanın yer alması, sanal dünyada yaşanan ve kişileri psikolojik ve davranışsal olarak etkileyen tehlike ve şiddet içeriğinin gerçek hayatta da pratik bulmasına neden olmaktadır.
İnternet oyun içeriklerinin çocukların psikolojik ve biyolojik etkileri de bulunmaktadır. Öldürmek ve zarar vermek temalı oyunların çocukları daha çok pekiştirdiği görülmektedir. Li ve arkadaşları (2019) ise bu tür oyunların çocuklarda fonksiyonel olmayan bilişsel kontrolün gelişmesine ve ödül sisteminin uyarılması ile bağımlılık geliştirmede katkısı olduğunu belirtmektedir.
Bütün bulgular ele alındığında tehlikeli internet oyunları başta psikolojik dünyayı etkilemekle birlikte sosyal çevrenin de fakirleşmesine neden olmaktadır. Diğer taraftan bazı davranış sorunlarının oluşmasında etkili bir faktördür. En geniş etkiler olarak ise kişinin kendine zarar vermesi ve en sonunda yaşama son verilmesi olarak görülmektedir.
Havva ÇALIŞKAN
02.12.2019
REFERANSLAR
Ardıç, E. (2019). Çevrim İçi Oyun Tehditlerine Karşı Çözüm Önerileri: Mavi Balina Oyunu. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi (IJONASS), 3(1), 57-75.
Chang, J. H., & Bushman, B. J. (2019). Effect of Exposure to Gun Violence in Video Games on Children’s Dangerous Behavior With Real Guns: A Randomized Clinical Trial. JAMA Network Open, 2(5), 1-11.
Game, S. (2018). The# BlueWhale Challenge to the Indian Judiciary: A Critical Analysis of the Response of the Indian Higher. The Responsive Judge: International Perspectives, 67, 259-272.
Li, Q., Wang, Y., Yang, Z., Dai, W., Zheng, Y., Sun, Y., & Liu, X. (2019). Dysfunctional cognitive control and reward processing in adolescents with Internet gaming disorder. Psychophysiology, 21(25), 1-14.
Mukhra, R., Baryah, N., Krishan, K., & Kanchan, T. (2019). ‘Blue Whale Challenge’: A game or crime?. Science and Engineering Ethics, 25(1), 285-291.
Uvais, N. A. (2018). Obsessive-Compulsive Disorder with Suicide Obsessions Triggered by News Reports about the “Blue Whale Game”. Adolescent Psychiatry, 8(3), 241-244.
Yorumlar
Yorum Gönder