OTİZMDE EĞİTİM TÜRLERİ
Otizm, gelişimsel bir bozukluk olması ve çocuğu geniş bir çerçevede etkilemesi nedeniyle önemli bir patolojidir. Bu rahatsızlığa sahip çocukları eğitimleri de incelenen bir alandır. Psikolojik, sosyal ve davranışsal yönlerden çocukları engelleyen bu bozukluk için farklı eğitim metotları denenmektedir.
Otistik çocuklar için özel eğitim veren okullar mevcuttur. Bu okulların en avantajlı yanı çocukların benzer gelişim düzeyine sahip olmaları ve kendileri gibi çocukların bulunduğu ortamlarının bulunmasıdır. Bunun yanında çocukların kaynaştırma amaçlı normal gelişim düzeyine sahip çocuklarla aynı sınıflarda eğitim görme imkanı da vardır. Bu kaynaştırma sınıfları çocukların sosyal gelişimlerine yardımcı olmaktadır (Doğangün, 2008; Yanardağ ve ark., 2009).
Otistik çocuklara yönelik eğitimlerin ilk aşamasında çocukların güçlü yanları bulunmaktadır. Otistik çocuklar genel olarak görsel işleme yeteneği yüksek, iyi düzeyde ezber yeteneği olan ve hafızası kuvvetli çocuklar olarak bilinmektedir. Çocukların güçlü yanlarına ve çalışılması gereken özelliklerine göre bireysel ve uygulamalı eğitimler planlanmaktadır. Güçlü yanların yanında çocukların ilgi alanları da ilgili eğitimlerin oluşmasında etkilidir. Verilecek bireysel eğitimin ya da uygulama eğitimin çocuğa sevdirilmesinde ilgi alanlarının kullanılması kolaylaştırıcı bir etkisi bulunmaktadır. Örneğin arabalara ilgisi olan otistik bir çocuk için planlanan eğitimlerin araba örnekleri ile aktarılması daha etkili olmaktadır (Tsilimingras ve ark., 2018).
Bireysel eğitim noktasında, aktarılmak istenen materyalin küçük parçalar halinde sunulması önemlidir. Otistik çocuklar karmaşık ve yoğun bilişsel aktivite gerektiren eğitim tekniklerinde başarılı değildir. Onlar için en küçük parçadan başlanarak eğitim verilmelidir. Aynı şekilde basit bir dil kullanılmalıdır. Bireysel eğitimlerde kullanılan modelleme, eğitmenlik, cesaretlendirme, pratik yapma ve olumlu geri bildirim gibi tekniklerin etkinliği ispatlanmıştır (Torana ve ark., 2010).
Uygulamalı eğitim noktasında zorlayıcı hareketlerin çalışılması önemli yer tutmaktadır. Otistik çocuklar çevresel uyaranları farklı yorumlamaktadır. Onlar için tehlikeli olmayan durum veya olaylar bile tehlikeli olarak değerlendirilmektedir. Koçluk yapma, istenen davranışın pekiştirilmesi, sistematik duyarsızlaştırma gibi tekniklerle tehlikeli olarak yorumlanan durumlara karşı zorlayıcı davranışlarda azalma sağlanmaktadır (Segall ve Campbell, 2012). Ayrıca dil ve sosyalleşme noktasında uygulamalı eğitimlerin faydası görülmüştür. Otistik çocuklar dili normal çocuklar gibi kullanmamakla birlikte sosyal ortamlarda kendini tanıtma, sohbet başlatma ve sürdürme gibi özellikleri de yoktur. Eğitimlerde dil kullanımı üzerine pratikler, sosyalleşme denemeleri, karşılıklı konuşma koçluğu gibi uygulamaların handikapı bulunan bu alanda da iyileştirmeyi sağlamaktadır (McMahon ve Cullinan, 2014).
Havva ÇALIŞKAN25.12.2019
REFERANSLAR
Doğangün, B. (2008). Özel eğitim gerektiren psikiyatrik durumlar. Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi, 62, 157-174.
McMahon, J., & Cullinan, V. (2014). Education programmes for young children with autism spectrum disorder: An evaluation framework. Research in developmental disabilities, 35(12), 3689-3697.
Segall, M. J., & Campbell, J. M. (2012). Factors relating to education professionals’ classroom practices for the inclusion of students with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 6(3), 1156-1167.
Tsilimingras, D., Scipio, W. G., Clancy, K., Hudson, L., Liu, X., Mendez, J., & Benkert, R. (2018). Interprofessional education during an autism session. Journal of communication disorders, 76, 71-78.
Yorumlar
Yorum Gönder